BURGUM - Samen met cultuurwethouder Ellen Bruins Slot van Tytsjerksteradiel opende kunstenaar Jan Kooistra zaterdagmorgen in het Streekmuseum in Burgum zijn eigen expositie, in casu zeven 'mânske' schilderijen die elk een dag van de schepping verbeeldden. Een serie die qua verbeeldingskracht 'hors categorie' is, imposant, indrukwekkend. Prachtig uitgelicht in een speciale zaal van het museum, maken ze op de kijkers, kenners of niet, een overweldigende indruk.
Dat tweede puntje...
Het was toch een intrigerend stipje, een punt die achter de reguliere zin was terecht gekomen. Per ongeluk, typefoutje dus, of had het een speciale betekenis, zoals drie puntjes dat hebben. Dan wordt er iets ter discussie gesteld, dan wordt een andere optie opgelaten zeg maar. Of dat hier ook het geval was? Ik ben er niet achter gekomen, maar het had maar zo gekund. Het ging om de extra punt achter de eerste zin uit de Bijbel. U weet, waarschijnlijk, wel: In den beginne enz. En dan in het Engels: 'In the beginning God created the heavens and the earth'. Maar als je daar nog een stip achter zet, wordt de betekenis ter discussie gesteld, althans hij wordt open gelaten voor een eigen interpretatie. En als het gaat over een kunstenaar die de schepping in beeld heeft gebracht, dan zou dat zo maar kunnen bijvoorbeeld in het kader van de artistieke vrijheid. Hoe dan ook, het was zaterdagmorgen in het observeum, de combinatie zeg maar van het Streekmuseum en de Sterrenwacht, een buitengewoon inspirerende en geïnspireerde bijeenkomst. Niet een toevallige groep mensen die bij elkaar was, het ging om de officiële opening van een heuse expositie, niet zo-maar-één, maar de nieuwe expositie van schilder Jan Kooistra. Hij heeft in zeven immense schilderijen geprobeerd het klassieke scheppingsverhaal uit de Bijbel vorm te geven, niet in tekst zoals we dat kennen, maar in beelden, zijn vorm en zijn beelden. Geschilderde beelden in dit geval, maar met een verbeeldende kracht die indrukwekkend is. Zelfs voor geharde en doorgewinterde Darwinisten, zij die de schepping, maar dan zonder hoofdletter, vanuit een heel ander gezichtspunt bekijken. Maar daar ging het zaterdagmorgen niet om en ook niet over. Waar we met z'n allen voor waren gekomen, was de visie van schilder Jan Kooistra. En natuurlijk om hoe hij die visie had verbeeld.
opening
Ik meld mij om half elf bij het Observeum in Burgum, de plaats van handeling voor deze opening. Het is lang geleden dat ik een officiële opening heb meegemaakt, ik ben dus benieuwd hoe een en ander in z'n werk zal gaan. Ik ben vroeg zoals gebruikelijk, maar zeker niet de eerste, integendeel, het is al behoorlijk druk in de ontvangstruimte van wat ik nog altijd het Streekmuseum noem. Ik word ontvangen door de directeur van het museum, Ant Wiersma, ik ken haar sinds kort, ik heb mogen meewerken aan de verhalen-avond in het kader van KH2018. Ze legt me in kort bestek uit wat er gaat gebeuren en waar het zich zal afspelen, ze laat me een soort preview zien van de expositie. Indrukwekkend, is mijn eerste reactie als ik de fraai uitgelichte zeven enorme doeken zie hangen in een speciale expositiezaal. Jan Kooistra zal samen met cultuurwethouder Ellen Bruins Slot de officiële opening verrichten, maar eerst zal hij in een korte uitleg vertellen over het hoe, wat en waarom. Het is voorzitter Henk Kloosterman die het openingswoord voor zijn rekening neemt door iedereen welkom te heten en in kort bestek te vertellen 'hoe het zo gekomen is'. Daarna is het woord aan de kunstenaar zelf en Jan Kooistra blijkt niet alleen creatief met verf en penseel, maar hij kan zijn verhaal ook op een heel bijzondere manier vertellen, met veel humor en relativeringsvermogen. Maar de ernst en de serieuze ondertoon zijn nooit ver weg. "Ik ben geen lezer", zegt hij op een gegeven moment, "ik lees de Donald Duck, nou dan weet u het wel." Hij legt aan de volle zaal uit hoe het proces, want dat is het feite, tot stand is gekomen. Hij verhaalt over het 'sterrenstof' dat hij wilde gebruiken, maar dat nauwelijks te krijgen was. Hij wilde het gebruiken voor een van zijn doeken om het extra authentiek te maken en ook vanwege de extra nuance die het zou verlenen aan zijn kunstwerk. Eigenlijk, zit ik me te bedenken, zouden alle toekomstige bezoekers aan de expositie deze uitleg mee moeten krijgen, het liefst live, van de schepper van de Schepping zelf. Niet haalbaar natuurlijk, en daarom ben ik blij dat ik dat voorrecht wel geniet. Want het triggert de luisteraars, ze worden zeg maar, nieuwsgierig, ze zitten te popelen om dat afsluitende doek weg te trekken en te gaan kijken wat dat nu eigenlijk is wat die Jan Kooistra allemaal vertelt. Dat moet wel iets bijzonders zijn.
'iets bijzonder'
Nou dat klopt, het is inderdaad 'iets bijzonders', dat merken de gasten als Ellen Bruins Slot en Jan Kooistra elk een kant van het doek voor de ingang van de expositiezaal hebben weggetrokken. Ze komen in een ruimte die met aangepaste verlichting iets mysterieus heeft. En dat mysterieuze past naadloos in het geheel van deze expositie. Elke dag van die Schepping heeft Jan Kooistra in beeld gebracht op een heel intrigerende manier, het is handig als je die zeven dagen een beetje kunt duiden als je ervoor staat, maar om mensen die dat niet meteen paraat hebben, staat bij elke dag een stuk bijbeltekst die duidelijk maakt wat er op die dag gebeurde. Mensen die niet elke dag de Bijbel als handboek en als leidraad gebruiken, zullen die tekst als een welkome aanvulling ervaren, anderen die meer thuis zijn in dat boek zullen die aanvulling waarschijnlijk niet nodig hebben. Ik praat er later even over met de kunstenaar en zijn vrouw op een onbewaakt moment als hij even geen vragen van de bezoekers hoeft te beantwoorden. En ik vraag hem natuurlijk of hij dit nu beschouwt als zijn meesterwerk, zijn opus magnum. "Nou, zoiets weet je pas achteraf, ik ben nu alweer bezig met een volgend project, dat heeft 'it Fryske Hynder' als onderwerp, heel wat anders dus, en misschien wordt dat wel mijn mooiste werk, wie weet. Maar ik ben hier heel tevreden over, het is geworden zoals ik het me had voorgesteld. En nu hoop ik maar dat heel veel mensen komen kijken en er genoegen aan beleven. Maar dat laatste heb ik natuurlijk niet in de hand. Of het ook voor niet-gelovigen toegankelijk is? Ja, eigenlijk moet iedereen dat maar voor zichzelf uitmaken."
niet-kenners
Wat ik er als niet-kenner van vind? Ik beschik over voldoende bijbelkennis om de kunstwerken te duiden en dat geldt ook voor mijn kunstkennis. Een aantal leraren heeft ons destijds wel bijgebracht. Ik blijf een leek, maar dat doet niets af aan mijn bewondering voor wat Jan Kooistra hier laat zien. Indrukkend, imposant, intrigerend, je voelt de inspiratie er vanaf spatten. Voor mij valt dit niet in de klassiek spagaat van 'mooi of niet mooi'. Dit is voor mij 'hors categorie', het is een monumentaal kunstwerk, waar je het best in alle stilte naar kunt kijken. Ik weet niet wat er met deze werken na afloop van deze expositie gaat gebeuren, maar het zou zonde zijn als ze niet als zeven-eenheid bij elkaar zouden komen te hangen. Kortom, ik zou iedereen aanraden om te komen kijken, wie weet krijgt u nooit een tweede kans.
Binne Kramer
{gallery}Syta/streek14218{/gallery}
Notice: Undefined property: stdClass::$readmore in /home/kanaal30/domains/archiefkanaal30.nl/public_html/templates/ja_teline_v/html/layouts/joomla/content/item/default.php on line 121
