BURGUM - Spannend, maar niet echt verrassend, dat mag de conclusie zijn van de gemeenteraadsverkiezingen van woensdag in Tytsjerksteradiel. De grootste partijen, CDA en FNP, bleven de grootste, de PvdA verloor, eigenlijk naar verwachting, één zetel en GrienLinks kreeg er, ook niet onverwacht, één bij. Geen zware verliezen, geen glansrijke overwinningen. De enige nieuwe partij D'66 slaagde erin om één zetel in de raad te bemachtigen. De formatie wordt interessant.
Stabiliteit in politieke verhoudingen T-diel
Wat sommigen gehoopt, verwacht of misschien wel gevreesd hadden, gebeurde woensdag niet. Het electoraat van Tytsjerksteradiel bleek in feite behoorlijk standvastig. Met andere woorden: geen grote verschuivingen, geen daverende verrassing en geen 'harde klappen'. Dat het CDA de grootste partij zou blijven was te voorzien, de Christen Democraten hebben het de laatste vier jaar op gemeentelijk niveau goed gedaan en ze hebben bovendien een vaste groep aanhangers. Waar de FNP in Fryslân volgens de provinciale media harde klappen kreeg, bleven die in onze gemeente uit, de Fryske Nationalen behielden hun vijf zetels en bleven daarmee ook de tweede partij na het CDA met zes zetels, in de nieuwe raad. Dat de PvdA zou verliezen was ingecalculeerd, maar daarom niet minder zuur voor de socialisten, maar zelf hadden ze gevreesd nog een hardere tik te moeten incasseren, inherent aan de landelijk trends. De VVD bleef met ook drie zetels stabiel, maar de liberalen kregen naast de PvdA nu ook GrienLinks naast zich met eveneens drie zetels. De Christen Unie bleef steken op twee zetels en de laatste 'sit' in de gemeenteraad was voor nieuwkomer D'66. Woensdagavond werd in de publieksruimte van het gemeentehuis de uitslag, een voorlopige overigens, want de restzetels moeten nog verdeeld worden en bovendien moet nog bepaald worden welke kandidaten eventueel genoeg voorkeurstemmen hebben verzameld om zich alsnog tussen de vooraf gemaakte volgorde van de partij te wringen. Een impressie.
rustig
Ik ben vroeg zoals gebruikelijk, hoewel, vroeg? Het is al over negenen in de avond als ik mij meld op het gemeentehuis, plaats van handeling voor de uitslagen-happening. Voor een happening is het nog erg rustig, maar er valt ook nog niet veel te vermelden of aan te kondigen. En aan exit polls doen ze op gemeentelijk niveau niet heb ik de indruk. Burgemeester Jeroen Gebben is zich alvast aan het warmdraaien voor zijn rol als presentator, zeg maar spreekstalmeester zoals hij het zelf uitdrukt. De mensen die je kunt verwachten komen in groepjes aan, per partij keurig samen, misschien onder het motto 'gedeelde smart is halve smart', of aan de andere kant van het emotionele spectrum 'gedeelde vreugde is dubbele vreugde'. Het zal gaan om wie welk lot zal treffen, maar je kunt toch wel een beetje voorspellen hoe het zal gaan. Ik heb thuis met mijn vrouw diepgaande discussies over de uitslag: zij verwacht behoorlijke verschuivingen, ik ga voor een gelijkblijvend beeld qua zetelverdeling. Spannend dus en dat is ook een beetje de sfeer in de grote publieksruimte, waar alles op een groot scherm te volgen is. Dan, het is even over tienen, neemt de burgemeester het woord. Hij legt uit hoe het format van deze avond eruit zal zien: elke keer als er uitslagen van de verschillende stembureaus binnen komen, worden die meteen geprojecteerd en als er genoeg zijn om een redelijke voorspelling te maken, zal er alvast een zetelverdeling aan worden gekoppeld. Mooi overzichtelijk allemaal, maar voorlopig is er op het scherm nog niet veel te zien, pas om negen uur zijn de stembureaus gesloten en het tellen gaat even duren. Naast mij staat de fractie-met-aanhang van GrienLinks, met uiteraard als middelpunt Birgitta Scheepsma, de lijsttrekker en beoogd fractieleider. Zij is druk en beweeglijk, zenuwen zou je zeggen, maar dat is een foute inschatting: zo is ze altijd. Wie wel zichtbaar zenuwachtig en gespannen lijkt, is Erwin Duursma, hij zit vlak voor mij. Zijn partij, D'66 doet sinds lange jaren weer mee en nu is het uiteraard de vraag of er een zetel kan worden gescoord, of misschien wel twee. Maar aan zijn gezicht te zien is hij er niet helemaal gerust op, zo gemakkelijk is het niet om als relatieve nieuwkomer in de raad te komen, zeker niet in een gemeente als Tytsjerksteradiel waar de verhoudingen nu eenmaal behoorlijk in beton gegoten zijn.
vrees
Oud-wethouder Houkje Rijpstra is ook aanwezig, ze staat met een aantal PvdA'ers een eindje verderop bij een statafel. Ze is er niet gerust op, ze vreest dat het landelijke deficit van haar partij zal doorsijpelen naar de gemeente. Ondanks het feit dat de PvdA in deze gemeente het prima gedaan heeft met na Houkje als uiterst gewaardeerde en geachte wethouder, nu Ellen Bruins Slot als haar opvolger die in korte tijd ook haar plek heeft veroverd in het college van BenW. De FNP en de Christen Unie staan wat verder naar achteren en ook voor hen is het spannend. Douwe Hooijenga en Jantsje van der Veen van de Christen Unie hebben zich ontpopt als uiterst betrokken raadsleden vooral op wat dan dan zo mooi heet 'het sociale domein' en ik verwacht eigenlijk dat ze daarmee de steun van veel kiezers hebben verdiend. Hoe dat met de FNP is kan ik wat minder makkelijk inschatten en ook de VVD is wat dat betreft geen open boek voor glazen bol- kijkers. Ik verwacht dat ze op z'n minst gelijk blijven.
vol
Is het aanvankelijk nog een beetje rustig waar het de toestroom van het publiek betreft, gaande de avond loopt de grote publieksruimte redelijk vol. Er zijn uiteraard hapjes en drankjes om het wachten een beetje aangenaam te maken, maar de spanning neemt hand over hand toe naarmate Jeroen Gebben steeds meer uitslagen op het grote scherm 'tovert'. Het ene stembureau na het andere komt met zijn uitslagen en langzaam begint zich een beeld te vormen over hoe de politieke hazen de komende vier jaar zullen gaan lopen. Elke keer als er nieuwe cijfers, gegoten in duidelijke staafdiagrammen, bekend worden, hoor je in de zaal vreugde-uitingen, dat is waar de partijen die het goed doen zich hebben verzameld. Naast mij, in het GrienLinks kamp stijgt de stemming in snel tempo, de 'groenen' doen het uitstekend, ook landelijk zoals later zal blijken. De lach van Brigitta Scheepsma wordt steeds breder en guller, naarmate de avond vordert en haar partij zich steeds nadrukkelijker manifesteert. Ook bij het CDA, dat steeds duidelijker opteert voor de kwalificatie 'grootste partij', is de stemming opperbest, ook al doen de Christen Democraten het allemaal wat ingetogener. Ook de Christen Unie van Douwe Hooijenga doet het goed, maar al snel wordt duidelijk dat zijn partij die misschien wel gehoopte 'tredde sit' voorlopig niet zal halen. De VVD bekleedt de gedeelde derde plaats vooralsnog in de zetelverdeling, maar ook in het, zeg maar 'emotionele spectrum': geen extatische vreugde, maar wel degelijk tevredenheid met de stabiele plek net op of naast het podium, een Marrit Leenstra'tje zou je kunnen zeggen.
einduitslag
En dan is het zover: de burgemeester roept iedereen op goed op te letten, want hij gaat de laatste uitslagen van de stembureaus bekend maken. En als die laatste cijfers zijn ingevoerd, is het beeld compleet: CDA 6 zetels, FNP 5, PvdA, VVD en GrienLinks elk 3, CU 2 en D'66 1. Als een volleerde presentator gaat Jeroen Gebben bij de 'winnaars' langs om hun eerste reactie op te vangen. Uiteraard is Gelbrig Hoekstra 'hiel bliid en tige grutsk' met het feit dat haar partij de grootste is gebleven. Piet Reitsma moppert ook zeker niet met zijn vijf zetels, maar het meest uitbundig, 'wem wird's wundern' zijn uiteraard Brigitta Scheepsma van GrienLinks en Erwin Duursma van D'66. Ze hebben er elk een zetel bij, al kun je dat van D'66 zuiver rekenkundig niet echt zeggen. Maar blij is hij wel, die term past niet bij hoe Brigitta Scheepsma reageert, zij gaat uit haar dak en het gemeentehuis schudt figuurlijk op zijn grondvesten door haar lach. Je zou voor minder natuurlijk. En daarna is het tijd voor het napraten, want er is maanden naar deze avond toegeleefd, de fracties hebben er veel tijd in gestoken en nu is het tijd om na te beschouwen. Ellen Bruins Slot heeft een wat dubbel gevoel over de uitslag: "Enerzijds zijn we natuurlijk teleurgesteld over ons verlies, maar anderzijds is het een minimaal verlies, waar we toch wel vreesden voor een forsere klap." Over de formatie van een nieuw college: "Ik wil graag verder als wethouder, maar we zullen eerst moeten onderhandelen over de samenstelling van een coalitie. En dat kan niet alleen interessant worden, maar ook spannend schat ik in." Gelbrig Hoekstra wil ook best verder met de huidige coalitie van CDA, FNP en PvdA, maar of die er komt zal moeten blijken. Wordt zij dan wethouder in plaats van Doeke Fokkema: "Ik ben beschikbaar", dus mevr. Hoekstra onomwonden. En wie zal de 'Dritte im Bunde' worden, ervan uitgaande dat de FNP coalitiepartner blijft? De VVD, de PvdA of toch GrienLinks? Dat moet de komende dagen, misschien wel weken, 'bliken dwaan' als de fractievoorzitters met elkaar om de tafel gaan. Jammer dat wij daar als verslaggevers niet bij mogen zijn, dat zou nog eens een interessant inkijkje in het functioneren van de gemeentelijke democratie zijn. Maar ik vrees dat dat niet gaat lukken. Op de hoogte houden we u natuurlijk wel, dat moge duidelijk zijn. Thuis, het loopt tegen half twaalf, houd ik mijn echtgenote achteloos voor dat ik de weddenschap heb gewonnen. Wel spannend, niet verrassend deze uitslag.
Binne Kramer
{gallery}Syta/kies22318{/gallery}
Notice: Undefined property: stdClass::$readmore in /home/kanaal30/domains/archiefkanaal30.nl/public_html/templates/ja_teline_v/html/layouts/joomla/content/item/default.php on line 121
