BURGUM - Het waren de woorden waarmee burgemeester Jeroen Gebben de nieuwe leden van de gemeenteraad van Tytsjerksteradiel verwelkomde donderdagmiddag in het gemeente huis in Burgum. Dat was uiteraard ironisch bedoeld, maar hij wilde er maar mee zeggen, dat gemeenteraadslid zijn geen eenvoudige klus is die je er op een 'reinige sneintemiddei' even bij doet. "Jimme dogge it nea goed, moatte in soad lêze en wurde ek nochris min betelle."
Feestje met een officieel tintje
De installatie van de nieuwe gemeenteraad van Tytsjerksteradiel was donderdagmiddag een sfeervol feestje met een officieel tintje. Dat laatste was vanwege de eed die de voltallige raad moest afleggen, dus niet alleen de elf nieuwkomers, maar de raadsleden die ook in de vorige hadden gezeten. Die eed of gelofte, al naar gelang de eigen voorkeur, mocht in het Nederlands dan wel in het Frysk worden gedaan of afgelegd. Om niet 23 keer het zelfde formulier te moeten voorlezen had burgemeester Jeroen Gebben ervoor gekozen de 'raad in vieren te hakken', in de vier hierboven genoemde delen. Dat maakte het stuk minder tijdrovend en bovendien voor het talrijke publiek attractiever. Alleen de aanwezige fotografen moest zo nu en dan razendsnel switchen van links naar rechts, omdat de groepsindeling niet parallel liep met de fractieopstelling rond de raadstafel. Het was het hoogtepunt van de installatie, het wettelijk bepaalde deel ook, de rest had de burgemeester zelf georganiseerd. Daarbij behoorde onder andere een toespraak tot de raad, maar in feite ook tot de kijkers voor de televisie en de luisteraars voor de radio. Het was een les in democratie die niet alleen een aardig inkijkje gaf in wat de raad nu en in de toekomst te wachten staat, maar ook een duidelijk en helder geformuleerd beeld van de gedachten van de burgemeester zelf daarover. Zeg maar zijn visie hoe een, in casu deze, gemeente zou moeten worden bestuurd. Een impressie.
officieel
Sinds donderdagmiddag heeft Tytsjerksteradiel een nieuwe gemeenteraad. Nadat maandagavond afscheid genomen was van de ‘oude’, wordt de nieuwe raad officieel geïnstalleerd door burgemeester Jeroen Gebben. Liefst elf nieuwe raadsleden zijn nodig om de raad volledig te maken, de raad van Tytsjerksteradiel telt 23 leden. De elf nieuwkomers zijn: Age Kramer, Gert van der Meulen, Mariska Wieringa (allen CDA), Menno Steenland (PvdA), Alex Nijboer en Tjikke Krijgsman (beiden FNP), Erwin Duursma (D’66), Dineke Wagenaar en Sjaak Hoekstra (beidenVVD), Michiel Klont en Berber van Zandbergen (beiden GrienLinks).
Maar voor het zover is, houdt de burgemeester een korte toespraak, die niet alleen gericht is tegen de nieuwe raadsleden, maar zeker ook tegen de raad als geheel en in feite ook tot de burgers van deze gemeente. De burgemeester noemt het een bijzonder moment, deze installatie, waarna hij in feite een interessant college geeft in democratisch besef, niet alleen van de raad en het college van BenW, maar ook en met name van de inwoners van Tytsjerksteradiel. Hij vraagt zich af hoe de democratische toekomst eruit gaat zien, waarbij hij wijst op het feit dat 60% van de burgers, de stemgerechtigden onder hen, hun stem inderdaad hebben uitgebracht. Dat lijkt geen slechte opkomst gezien de landelijke cijfers, maar het betekent ook, aldus Jeroen Gebben, dat 40% het niet nodig heeft gevonden om te komen stemmen. “De vraag is uiteraard waarom niet, zijn ze niet gekomen omdat ze het wel goed vinden gaan in deze gemeente, redelijk tevreden zijn dus, of was het toch uit onvrede. Met andere woorden, doen wij het goed, slagen we er voldoende in om de burgers te bereiken.” De burgemeester maakt duidelijk wat hij ervan vindt: “Ik ben in ieder geval niet tevreden met die 60%.” Hij zegt daarna iets over de verhouding tussen de gemeentelijke en de landelijke politiek. “Als het knelt, gebeurt dat het eerst op het lokale democratische terrein.” Met andere woorden, de lokale democratie ligt in feite ten grondslag aan de landelijke en niet andersom. “De kracht”, aldus de burgemeester, “ligt in de overbrugging, de lokale politiek staat veel dichter bij de burgers.” Hij pleite er nadrukkelijk voor geen enkele par tij uit te sluiten, iet wat volgens hem niet past in een democratisch bestel als het onze. “Wij moeten bruggen bouwen tussen andersdenkenden en niet meteen in debat gaan.” De gemeentepolitiek, in casu de raad, noemt hij ‘stabiel en gedreven’: “We moeten elkaar de ruimte geven, dat doen we hier en daar ben ik trots op.”
Daarna gaat hij over op het Frysk, door sommigen de ‘tweede rijkstaal’ genoemd. Hij richt zich met name tot de nieuwe raadsleden: “Lokwinske en wolkom yn dizze rie, jimme gean ûnderweis, mar witte net exakt wêr’t jimme útkomme sille." Zijn tweede gelukwens heeft een ironisch ondertoontje: "Nochris lokwinske mei dizze geweldige hûnebaan. Want jimme sille it nea goed dwaan, binne net folle thús, wurde min betelle en moatte in soad lêze." Daarna richt hij zich even op de aanwezige mediavertegenwoordigers met: "Dit wol ik graach yn de krante ha, dus Binne, let efkes goed op. "Gemeentepolitiek is geweldich, jimme fertsjintwurdigje de hiele befolking, jimme binne liedend en rjochtingjouwend. Jimme kinne nei eigen oardiel hjoed besluten nimme dy’t jimme moarn op strjitte werom fine. It gefaar sit deryn dat jimme deroan ferslaafd reitsje kinne, der komt in protte op jim ôf. Jimme partners of gesin sille it merke, jimme sille in soad nije dingen tsjinkomme. In pear tips: wit wat der spilet, wês skerp, stel kaders, wês kritysk, mar konsistent en foaral ynteger. Koartsein: genietsje derfan!”
En daarna leggen de 23 ‘gezworenen’ de eed of de gelofte af, naar keuze in het Frysk of het Nederlands. Als dat officiële gedeelte zijn beslag heeft gekregen, is er tijd voor felicitaties en uiteraard een hapje en een drankje met de gasten en belangstellenden die massaal naar het gemeentehuis zijn gekomen om dit memorabele moment mee te maken.
conclusie
De raad van T-diel, zoals de gemeente door intimi en betrokkenen merendeels genoemd wordt, is na vandaag weer volledig en dus in functie. Wat er nu nog moet gebeuren is dat er een nieuw college van BenW moet worden gevormd, die B, de burgemeester dus, is er al, maar die W staat voor wethouders, en die moeten nog worden aangewezen, die worden dus niet gekozen. Tot zolang functioneert het bestaande drietal wethouders, te weten Doeke Fokkema (CDA), Geerling Schippers (FNP) en Ellen Bruins Slot (PvdA). De grootste partij in de raad, het CDA in dit geval, is naar goed gebruik gevraagd om het voortouw te nemen bij wat heet de 'college-onderhandelingen'. Geen enkele partij heeft een absolute meerderheid, bij lange na niet zelfs. Die zou er pas zijn als één partij 12 zetels zou hebben in de raad, te weten één meer dan de helft van 23. Dat komt niet vaak voor en dat betekent dat er een coalitie gevormd zal moeten worden, met andere woorden, het CDA zal naar andere partijen moeten zoeken die willen samenwerken in de coalitie. Het is eigenlijk het zelfde systeem als bij een kabinetsformatie, alleen het meestal minder lang. Gelukkig, want het geeft veel stress en druk op de verschillende partijen, als die het niet eens kunnen worden. Om niet alle verantwoordelijkheid bij in dit geval het CDA te leggen, is een informateur benoemd, een onafhankelijk persoon die de mogelijkheden onderzoekt. In dit geval is daartoe Gjalt Benedictus uit Garyp aangezocht, een man met veel ervaring op dit terrein, een man ook die veel aanzien heeft onder alle partijen en die het vertrouwen daarvan geniet. Hij maakt een voorstel en dat komt in de raad ter discussie. Als die accoord gaat, wordt er een nieuw college benoemd. Hoe zit dat nu in T-diel? Het CDA heeft de beste papieren op grond van de zes zetels die de partij heeft behaald, tweede in de rangvolgorde is de FNP met vijf. En dan wordt het lastiger, want er zijn liefst drie partijen met elk drie zetels, de VVD, de PvdA en GrienLinks. De CU heeft er twee en D'66 één. Een mogelijke coalitie zou zijn: CDA, FNP en de PvdA, met andere woorden, een zelfde coalitie zoals die er nu is. Maar eentje met GrienLinks in plaats van de PvdA is ook mogelijk. Of VVD, GrienLinks en CDA. Maar het gaat natuurlijk niet alleen om het getalsmatige aspect, er moet ook de nodige consensus bestaan over het collegeprogramma, met andere woorden, wat zijn de politieke items van de verschillende partijen en wat hebben ze in hun campagne aan hun kiezers 'beloofd'. Een tamelijk ingewikkelde klus dus, tenminste dat kan het zijn. Het kan ook heel eenvoudig zijn, als bijvoorbeeld FNP, CDA en de PvdA het snel eens zijn, dan hebben ze precies 12 zetels en dus een, zij het krappe, meerderheid. Het wordt afwachten, jammer is, maar dat is een persoonlijke verzuchting, dat de pers niet bij die onderhandelingen aanwezig mag zijn. Wel begrijpelijk, maar het past in principe niet in een optimale democratie. Mocht het uitdraaien op een coalitie van CDA, FNP en PvdA, dan zal Gelbrig Hoekstra naar alle waarschijnlijkheid de wethouderspost van Doeke Fokkema overnemen en zal Ellen Bruins Slot wethouder blijven. Wat Geerling Schippers doet is nog niet bekend, althans ik heb het hem nog niet horen zeggen, hij is bovendien niet in de raad gekozen, hij stond als lijstduwer onderaan de FNP lijst. Maar dat betekent niet dat hij geen wethouder zou kunnen worden, ook personen van buiten de raad kunnen wethouder worden. Enfin, genoeg om de ontwikkelingen in de komende weken met interesse en enige spanning toch wel, te blijven volgen. Zei burgemeester Jeroen Gebben het niet zelf: "Gemeentepolityk is geweldich?"
Binne Kramer
{gallery}Syta/install30318{/gallery}
Notice: Undefined property: stdClass::$readmore in /home/kanaal30/domains/archiefkanaal30.nl/public_html/templates/ja_teline_v/html/layouts/joomla/content/item/default.php on line 121
